سرویس اقتصادی فردا؛ فرشید یزدانی*: هیات دولت در جلسه خود، پاداش پایان سال ۱۳۹۴ یا همان عیدی کارکنان دولت را مبلغ ثابت ۶ میلیون و ۸۸۰ هزار ریال تعیین کرد. همچنین میزان عیدی بازنشستگان، مستمری‌بگیران و سایر صندوق‌های بازنشستگی هم همین مبلغ تصویب شده است. عیدی کارمندان فقط به عنوان عیدی بوده و از حداقل دستمزدی هم که پرداخت می‌شود کمتر است و به نظر من قطعا به واسطه این بوده که عنوان شود عیدی پرداخت شده و هدف اینکه این مبلغ معیشت را تامین می‌کند نبوده است و به معنای این نیست که عیدی و پرداخت پاداش به کارمندان کمکی به معیشت کارکنان باشد. عیدی به شکاف طبقاتی مربوط نمی‌شود و این مقدار را همه کارکنان دریافت می‌کنند و قطعا بحث شکاف طبقاتی مطرح نیست.

به نظر می‌رسد دولت فقط به دنبال این است که یک پولی به کارکنان بدهد و این موضوع که مبلغ پرداختی شکافی را پر می‌کند یا نه، مطرح نیست. 688 هزار تومانی که بابت عیدی و پاداش سالانه به کارمندان پرداخت می‌شود، هزینه‌های نوروزی را هم تامین نمی‌کند. عیدی کارگران نیز به عنوان یکی از مزایای رفاهی و انگیزه‌ای معادل 60 روز آخرین مزد کارگر مشمول قانون کار با سقفی معادل 90 روز حداقل مزد روزانه کارگر در همان سال است که در ازای یک سال کار، توسط کارفرما پرداخت می‌شود.

حقوق کارگران هم اگر بر اساس روند هر ساله پرداخت شود بین یک میلیون و 400 هزار تومان تا دو میلیون و 100 هزار تومان است. طبیعتا مبلغ در اختیار کارگران رقم بهتری بوده و به ویژه برای کارگران کم‌درآمد اثر گذار‌تر خواهد بود. قطعا عیدی و پاداش کارگران می‌تواند بیشتر از عیدی کارمندان، مخارج عید را تامین کند و نزدیک به دو برابر دستمزد آنهاست. این رقم برای آنهایی که دریافتی کمتری دارند بهتر تاثیر می‌گذارد تا افرادی که درآمد بالاتری دارند. مبلغ عیدی کارگران که توسط دولت در نظر گرفته می‌شود، با معنا‌تر از عیدی کارمندان است. البته نباید فراموش شود بسیاری از کارگران و مشمولان قانون کار هم نه تنها عیدی قانونی خود را هرگز از کارفرمایان دریافت نمی‌کنند، بلکه پرداختی‌ها از سوی برخی کارفرمایان به صورت سلیقه‌ ای، توافقی، اجباری یا با وعده پرداخت در آینده و سال آینده همراه می‌شود. بنابراین ممکن است بسیاری از گروه‌های کم درآمد کارگری شاغل در بنگاه‌های خُرد و کوچک در پایان سال جاری با دستانی خالی و بدون فوق‌العاده و عیدی به استقبال سال نو بروند. بدترین حالتی که درباره نپرداختن عیدی کارگران می‌توان عنوان کرد، این است که کارفرمایی توان پرداخت عیدی زیرمجموعه خود را داشته باشد، اما از اجرای قانون و پرداخت حق و حقوق نیروی کار به دلایل واهی سر باز زند.

درباره بازنشستگان هم باید گفت که به واسطه اینکه عید نوروز در راه است مبلغی برای بازنشستگان در نظر می‌گیرند، اما اینکه این کمک معنادار باشد مطرح نیست. درباره موضوعی که اخیرا درباره دریافتی بانک‌ها از بازنشستگان مطرح است باید بگویم که این موضوع رابطه‌ای با عیدی پایان سال نداشته و نباید به این مساله ربط داد. هشت هزار تومانی که بانک رفاه برای ارسال پیامک برای بازنشستگان پیشنهاد کرده، به بانک‌ها و گردش مالی افراد مربوط می‌شود. برای کسانی که در سال گردش حساب زیادی دارند هشت هزار تومان مبلغ قابل توجهی محسوب نمی‌شود، اما درباره افرادی که فقط برداشت از حسابشان مربوط به دستمزد ماهانه آنها می‌شود تاثیرگذار است. درباره این مساله نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد، چرا که این مساله مربوط به مخابرات و بانک می‌شود.

* کارشناس سیاست‌گذاری اجتماعی و اقتصادی