به گزارش خبرنگار تابان تربت، زعفران به عنوان یکی از شاخص ترین محصولات کشاورزی ایران برای کشاورزان در خراسان رضوی و بویژه منطقه تربت حیدریه که زمین های حاصل خیز خود را زیر کشت این محصول کردند، تقریبا تنها منبع درآمد نیز محسوب می شود.

در حال حاضر استان خراسان رضوی 82 هزار هکتار اراضی زیر کشت زعفران دارد که بیش از 120 هزار خانوار به کشت این محصول مشغول هستند و از این میزان 40 تا 50 هزار خانوارها درمنطقه تربت حیدریه به این کار اشتغال دارند.

بر اساس رصد کارشناسان بخش کشاورزی میزان برداشت طلای سرخ از مزارع زعفران در سطح استان در هر هکتار 3.8 کیلوگرم است که این رقم در منطقه تربت حیدریه تا 4.2 کیلوگرم رسیده، هرچند  در ادامه با ارگانیزه کردن و استاندارد سازی به روش های علمی- پژوهشی برخی تولید کنندگان در سطح این منطقه تا 20 کیلوگرم در هکتار زعفران خشک نیز برداشت کردند.

میزان تولید زعفران در ایران به خصوص خراسان رضوی و منطقه تربت حیدریه به عنوان قطب تولید طلای سرخ در جهان با 300 تن برداشت زعفران خشک حدود 90 درصد است و کشورهای افغانستان و اسپانیا با تولید مجموع شش تن کمتر از 10 درصد تولید این محصول را به خود اختصاص دادند.

اما آنچه که امروز کشاورزان و تولید کنندگان این محصول را رنج می دهد سود اصلی حاصل از این محصول گرانبهاست که با واسطه گری دلالان به جیب کشورها و شرکت های اروپایی و همچنین اعراب خلیج فارس می رود.

قصه پر غصه زعفرانکاران خراسان رضوی وقتی بیشتر می شود که بدانیم گردش مالی و ارزش افزوده حاصل از این محصول در جهان 8 میلیارد دلار است که برابری دارد با 32 هزار میلیارد تومان، سودی که تنها یک درصد آن در داخل کشور است و 99 درصد آن به جیب خارجی ها و شرکت های اروپایی می رود.

توجه چندانی به ارزش افزوده زعفران نشده است

هر چند بخش عمده ای از این گردش مالی کلان به دلیل فقدان تکنولوژی و مسائل علمی و تحقیقاتی در جیب کشورها و شرکت های اروپایی است؛ اما نکته قابل تامل آن است که در داخل کشور کسی به ارزش افزوده و گردش مالی این محصول در این چند دهه توجهی نداشته و معمولا دلالان زعفران فله را از کشاورز خریداری کرده و با سود بیشتر به کشورهای اروپایی صادر می کردند.

یکی از صادرکنندگان زعفران در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: بیش از ۹۰ درصد  زعفران جهان در ایران و اغلب آن در منطقه تربت حیدریه تولید می شود؛ اما این محصول ایرانی با برند کشور اسپانیا در فروشگاههای آمریکا و اروپا به فروش می رسد، بنابراین باید از بستر فعالیت های هنرمندانه بخصوص در فضای مجازی و تبلیغات جهانی استفاده کرد و مردم دنیا را نسبت به زنجیره تولید این محصول نیز آشنا کرد.

محمد احمدی افزود: در حال حاضر بزرگترین کارخانه های عطر و ادکلن و همچنین لوازم آرایشی و بهداشتی برگرفته از زعفران در کشورهای سوئد و فرانسه با خریداری زعفران فله ای از تولید کنندگان و بخصوص واسطه های خود در کشورهای حوزه عربی خلیج فارس سود اصلی و ارزش افزوده کلان را به جیب می زنند و کسی هم در داخل کشور هنوز به فکر آن نیفتاده تا در خصوص آن فعالیت های علمی- پژوهشی در سطح کلان داشته و یا با ورود تکنولوژی، ضمن ایجاد اشتغالزایی در بالاترین سطح ممکن، از خروج ارز از کشور جلوگیری کند.

وی خراسان رضوی و منطقه تربت حیدریه را مستعد انجام فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی دانست و بیان داشت: هر چند پژوهشکده زعفران در تربت حیدریه اقداماتی انجام داده؛ اما کافی و لازم نبوده و لذا اجرای فعالیت های تحقیقاتی بر سرمزارع و فعالیت در راستای ارتقاء تولید و کیفیت و همچنین استاندارد سازی به روش های مدرن و بروز زمینه ایجاد کارخانجات برگرفته از این محصول را فراهم خواهد کرد، بطوریکه بخشی از این ارزش افزوده کلان به داخل کشور بر می گردد.

شورای ملی زعفران به بیراهه می رود

هادی موحدیان، رئیس اتحادیه فروشندگان زعفران در تربت حیدریه در این خصوص اظهار داشت: شورای ملی زعفران که توسط دولت تشکیل شده، بیراهه می رود و با وجود آنکه منطقه تربت حیدریه به عنوان قطب تولید این محصول در ایران و جهان مطرح است؛ اما هیچ نماینده ای در این شورا ندارد.

موحدیان در خصوص خرید توافقی زعفران نیز گفت: دولت باید خرید توافقی زعفران را به مانند «چای» تبدیل به خرید تضمینی کند و این خرید اگر به صورت موازی ادامه داشته باشد و دولت به وعده خود نسبت به پرداخت مطالبات زعفران کاران عمل کند بسیار خوب و مورد استقبال قرار خواهد گرفت.

وی خاطرنشان کرد: اتحادیه زعفرانکاران سنگ زیرین آسیاب شده و لذا اولین کسانی که با زعفران تقلبی مواجه می شوند خریداران خرده پا و جزئی هستند و این مشکلاتی را برای اتحادیه بوجود آورده است.

ضعف در برند سازی گردش مالی را نصیب خارجی ها کرده است

کاظم صباغ زاده، مدیرعامل شرکت کیاطوس و صادرکننده زعفران به ضعف برند سازی این محصول اشاره کرد و بیان داشت: صادرات بدون مدیریت ارز آوری ندارد، ضمن آنکه ما هنوز نتوانستیم زعفران را در کشورهای اروپایی و آمریکایی به عنوان یک برند ایرانی بشناسانیم.

وی گفت: یکی از مهمترین چالش های صادرات، ضعف در برند سازی است و با توجه به اینکه تجار و صادرکنندگان بخش عمده ای از این محصول را فله ای صادر می کنند کشورها و شرکت ها اروپایی مجدد با برندسازی خود این محصول را به بازارهای جهانی صادر و سود اصلی را نصیب خود می کنند.

بورس جهانی زعفران را ایجاد می کنیم

علی اوسط هاشمی، معاون وزیر جهاد و مدیرعامل تعاون روستایی کشور در گفت و گو با خبرنگار ما اظهار داشت: باید منافع حاصل از سود اصلی زعفران در داخل کشور جدای از فضای رقابتی در یک سبد چیده شود تا همگان از سود اصلی حاصل از این محصول نیز بهره مند شوند.

هاشمی گفت: کشوری که 300 تن زعفران را تولید می کند هنوز نتوانسته در برابر اسپانیا که حدود سه تن تولید در سال را دارد بازار جهانی و برند اصلی را از آن خود کند، لذا به دنبال ایجاد بورس جهانی زعفران در داخل کشور هستیم.

وی مهمترین مزیت ایجاد این بورس را تعیین قیمت توسط ایران عنوان کرد و بیان داشت: حتی اگر با دپوی محصول در داخل کشور جهان را تشنه زعفران کنیم این کار را خواهیم کرد، چرا که حدود 90 درصد زعفران در جهان را ایران تولید می کند و این مطالبه به حق همه است تا بتوانند روی محصول حاصل دسترنج خود قیمت بگذارند.

معاون وزیر جهاد افزود: گردش مالی زعفران در جهان سالانه 32 هزار میلیارد تومان است که اگر بتوانیم فقط 12 هزار میلیارد تومان از این ارزش افزوده را در داخل همین استان هزینه اشتغال و فرآوری در حوزه زعفران کنیم شاهد تحول چشم گیری خواهیم بود.

مهمترین چالش زعفران فقدان متولی واحد و عدم برند سازی در سطح کشور است

محمدرضا عباسپور، مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه نیز گفت: منطقه تربت حیدریه با زیر کشت 32 هزار هکتار از اراضی کشاورزی خود 40 درصد سهم زعفران استان را به خود اختصاص داده که سالانه با تولید 120 تن زعفران نقش تاثیر گذاری در حوزه تولید و اشتغال منطقه دارد.

عباسپور در عین حال از کاهش سطح تولید در سال جاری خبر داد و افزود: به علت خشکسالی های اخیر و سرمای شدید آذرماه در بسیاری از مناطق با کاهش 30 درصدی تولید مواجه بودیم.

وی مهمترین چالش طلای سرخ را فقدان متولی واحد و عدم برند سازی این محصول برشمرد و گفت: زعفران به عنوان یک محصول ارزشمند در کشور یک میز مشترک تصمیم گیرنده و سیاست گذار ندارد و از سوی دیگر طرح جامع زعفران همچنان منتظر تخصیص اعتبار و بودجه است.

مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه اظهار کرد: صادرات فله ای زعفران نقش تاثیر گذار بازرگانی این محصول و گردش مالی را در داخل مختل کرده و سود اصلی این محصول در جیب خارجی ها و شرکت های اروپایی است.

بهرحال نقطه مشترک همه تولیدکنندگان و صادرکنندگان و مسئولان فقدان دستیابی گردش مالی این محصول ارزشمند است که تنها یک درصد آن در داخل کشور می باشد و با توجه به تولید 300 تن زعفران خشک توسط ایران و گردش مالی 32 هزار میلیارد تومانی این محصول، تولید کنندگان و زحمت کشان سهم چندانی از ارزآوری آن ندارند.

انتهای پیام/