پیشینه معدن کاوی باستانی در منطقه «کوه زر بایگ» تربت حیدریه

به گزارش تابان تربت، بر اساس بررسی ها و گزارشات باستان شناسان و گروه باستان شناسان میراث فرهنگی خراسان چنین استنباط شده که در ایام بسیار قدیم عملیات اکتشافی و معدنی در این محدوده انجام شدهح به گونه‌ای که برخی سابقه معدنکاری در این منطقه را قبل از میلاد مسیح تا قرن هفتم هجری برآورد کرده‌اند.
همچنین وجود و وفور آثار معدنکاری شدادی شامل حفریات معدنی قدیمی (تونل‌ها، ترانشه‌ها و فضاهای استخراج شده)، سرباره‌های ذوب و باقیمانده آسیاب‌های سنگی شواهد دیگری بر این مدعاست که در زمانهای قدیم، استخراج، استحصال و ذوب طلا در منطقه رایج بوده است.

بعضی اسامی جغرافیایی که اشاره به وجود کانی‌سازی طلا و معدنکاری قدیمی دارند نیز جالب توجه است از آن جمله می‌توان به نامهایی نظیر قله کوه زر و کال زر در داخل محدوده کانسار طلا، روستای زرمهر در فاصله 18 کیلومتری جنوب شرق روستای فدیهه و کال زرنوخ در حدود 20 کیلومتری جنوب روستای زرمهر اشاره نمود.

حجم عملیات معدنکاری شدادی با توجه به سختی سنگهای معدنی منطقه، کم نظیر و تحسین‌برانگیز است. این حفریات در محل زون‌های باریک کانی‌سازی بصورت شکاف و شبه تونل و در محل زون‌های عریض کانی‌سازی به شکل اتاقکهای کوچک و بزرگ، تونل و چاهک می‌باشند.

ساکنین روستای فدیهه به این حفریات معدنی، مس‌کن می‌گویند. این در حالی است که شواهد ژئوشیمیایی رسوب آبراهه‌ای و زمین‌شناسی مبنی بر کانی‌سازی غنی از مس در اکثر زونهای کانی‌سازی وجود ندارد و روشن است که هدف اصلی این معدنکاری شدادی طلا بوده است. اکثر این حفریات شدادی دارای اسامی محلی هستند مانند: غار کفتری، چاک علیرضا، غار صالحه و…

بخش بایگ در 20 کیلومتری غرب شهرستان تربت حیدریه واقع شده است.

انتهای پیام/

تهیه و تدوین: آرزو علومی