با وجود اینکه جامعه حرفه ای معماری کشور حداقل ۳ سال تلاش کرد تا این بار ایران بتواند اعتبار از دست رفته در اکسپو قبلی که در چین برگزار شده بود  را باز یابد ولی در نهایت، بی تدبیری مدیران و بی اخلاقی برخی متخصصین درگیر در موضوع، جریان را به سمتی برد که دوباره کشورمان مورد تمسخر قرار گرفت.

اکسپو میلان ۲۰۱۵،  موضوع کار خود را مساله “تغذیه کره زمین و انرژی برای حیات” انتخاب کرده است تا از طریق آن به یکی از بزرگترین چالش های بشر یعنی تغذیه با نگاه به آینده  بپردازد. این شعار اصلی به ۷ موضوع فرعی تقسیم می شود که هر کشور بسته به توانمندی های خود بر روی یک یا چند موضوع فرعی در پاویون خود تمرکز نموده است:

۱- علم و تکنولوژی برای سلامت، بهداشت و کیفیت غذا
۲- علم و تکنولوژی برای کشاورزی و تنوع زیستی( تنوع موجودات زنده)
۳- نوآوری در زنجیره‌ی غذایی- کشاورزی
۴- آموزش رژیم غذایی
۵- غذا برای شیوه‌ی زندگی بهتر
۶- غذا و فرهنگ
۷- همکاری و توسعه‌ی غذا

در این نمایشگاه اکثر کشورها یک پاویون مخصوص به خود دارند، که بسته به موضوعی که برای شرکت در نمایشگاه انتخاب کرده‌اند، در سایت اکسپو جانمایی شده اند. در این رویداد بی نظیر جهانی، محقّقین، کارشناسان ، هنرمندان و سر آشپزانی از سراسر دنیا ،  در یکجا و دریک زمان کنار هم قرار میگیرند تا هنر ، فرهنگ و تکنولوژی خودرا در زمینه غذای سالم  با دیگران به اشتراک بگذارند.

و اما ایران و نحوه حضورش در این رویداد جهانی:
حضور ایران در اکسپو میلان ۲۰۱۵، در سه محور اصلی قابل نقد و بررسی موشکافانه می باشد:

۱- مدیریت پروژه برپایی سالن ایران از طراحی تا اجرا

روند انتخاب مشاور طراحی و مسابقه برگزاری مسابقه اکسپو ۲۰۱۵ و نافرجام ماندن آن، چالشی تلخ در ۲ سال اخیر بود که جامعه حرفه ای معماری را به واکنش های جدی و عملی واداشت و پیگیری ها منجر به تشکیل دبیرخانه دائمی نظارت بر مسابقات معماری در وزارت راه و شهرسازی شد. به دلیل اهمیت و تخصصی بودن آن در حوزه معماری در این نوشتار به جزییات آن در خصوص انطباق طرح با معماری ایرانی و هویت مند  نمی پردازیم.

۲- طراحی و دکوراسیون داخلی سالن ایران در انطباق با ایده (سناریو) طراحی

ایده طراحی سالن ایران بنا بر گفته مشاور طراح “سفره سنتی ایرانی” است که باید در طراحی داخلی به وضوح به آن پرداخته می شد. متاسفانه وضعیت اسفناک فعلی داخل سالن ایران  گویای این حقیقت است  که مقوله طراحی داخلی از نظر مدیر مربوطه مهم نبوده و هیچ مشاوره تخصصی در این زمینه گرفته نشده است.

به عنوان مثال با وجود اینکه ایده سالن ایران سفره ایرانی بوده، در طراحی داخلی ما شاهد سردیس های مشاهیر (کاملا بی ربط به موضوع اکسپو) و مانیتورهای غول آسای منحنی هستیم! آیا ایرانیان در طول تاریخ از مهمانانشان بر سر سفره، با “سردیس بزرگان ادب و هنر و فرهنگ،  مانیتور، گیاهان تزئینی و پرچم” پذیرایی می کردند؟!

ترکیب مانیتور ها، کفسازی زشت، سردیس ها، گیاهان بدشکل، پرچمک ها، میزهای فقیرانه عرضه کالا، کمدهای خنده دار  عرضه ی محصولات غذایی،  لباس ناهماهنگ مسوولین غرفه ها  و خورش کرفس قریشی واقعا بی بدیل و خیره کننده است!

گویا مدیر مربوطه سالن ایران، اکسپو جهانی را با بازار روز در یکی از شهرهای کوچک ایران اشتباه گرفته است!

تمام آنچه در بالا آمده است را در تصاویر زیر ببینید:

به نحوه معرفی مشاهیر و کیفیت مجسمه دقت کنید

۳- چگونگی نمایش موضوع محوری اکسپو در سالن ایران؛  از سناریو تا کارگردانی و اجرا

با توجه به موضوع اصلی اکسپو؛ ” تغذیه کره زمین و انرژی برای حیات ” انتظار می رفت در سالن ایران گستره وسیع و متنوع غذایی مبتنی بر تاریخ این مرزو بوم، تاریخچه کشاورزی، نحوه پخت نان در اقوام مختلف، قدمت تاریخی دستیابی به منابع زیرزمینی آب  و به طور کل توانمندی های ایران در علم،  تکنولوژی، دانش سنتی، فرآیند تولید و تولیدات غذایی آینده، به جهانیان عرضه شود.

همچنین براساس اطلاعات منتشر شده از سوی مسوولین اکسپو ایران در میلان هدف ایران از شرکت در این نمایشگاه، به نمایش گذاشتن توان تولیدی کشاورزی آن بود. زیرا ایران در افق آینده خود دستیابی به مقام چهارم دنیا در تولیدات کشاورزی را می بیند.

سرزمین ایران جزو اولین تمدنهای دنیا می باشد. در واقع ایرانیان در حدود ۶ هزار سال پیش یکی‌ از اولین سیستم‌های کشت و کار را بر اساس سیستم کشاورزی و آبرسانی اولیه بنا نهادند. مجموعه غذاهای ایرانی‌ یکی‌ از غنی‌ترین و بهترین مجموعه ها در دنیا است و کمتر کشوری این چنین دارای تنوع غذایی و نحوه پخت وپز می‌باشد.

استفاده مناسب و بجا از غلات، حبوبات، میوه، انواع سبزیجات، پروتینهای گیاهی و حیوانی باعث میشود تا آشپزی ایرانی‌ یکی‌ از سالمترین و متعادلترین سبک‌های آشپزی باشد.

اما با این پیشینه تاریخی، این روز ها در سالن ایران شاهد نمایش بسیار ضعیفی در بخش سرو غذا هستیم. تنوع غذاها  نسبت به آنچه در سرتاسر ایران داریم، بسیار کم است.  نحوه چیدن میز، معرفی غذاها، رومیزی ها، ظروف آبمیوه و حتی لباس بی هویت فرد مسوول، همه گویای ساده انگاری مدیر مربوطه است.  گویا نه در اکسپو میلان که در “عروسی شخصی” حضور داریم!

در تصاویر زیر شاهد نحوه برخورد مدیران مربوطه با این رویداد جهانی در سالن ایران هستیم:

نحوه سرو شربت در غرفه ایران

تنوع غذایی و سفره آرایی در غرفه ایران

بحرین

ویتنام

«در این ضیافت بزرگ، بوی نان ایرانی از سفره ی ما نمی آید.»

گویا این کشور اصلا پیشینه و تاریخ ندارد، ظروف سفالین تمدن های اولیه را ندارد، نشانه و نماد فرهنگ و معماری ندارد، هنر آشپزی متنوع در تک تک شهرهایش ندارد، لباس سنتی ندارد، فرش ندارد… و یادمان رفت که سفره ایرانی روی فرش ایرانی پهن می شود!

جناب آقای وزیر و داماد محترم! ما باید ظروف ایرانی به غرفه مان می بردیم… ما باید لباس متحد الشکل ایرانی می پوشیدیم وقتی در چنین مهمانی بزرگی دعوت شده ایم. ما باید زیر پای مهمانان، فرش ایرانی پهن می کردیم، ما باید با حداکثر توان در این رویداد شرکت می کردیم، باید بهترین ها را در هر موضوع به ایتالیا می بردیم، یعنی موضوعات به این مهمی  از چشم مدیران شما مخفی ماند؟! که حالا شرکت تهیه غذای قریشی با ظروف چینی درجه ۳ و بی هویت و غذاهای معمولی باید پذیرای مردم دنیا باشد؟ و تصویر فرش را در مانیتور به دنیا عرضه کنیم؟!

یعنی تمام برداشت مدیران شما از نمایش توانمندی های ایران، ظروف کرایه برای عروسی شخصی و تصویر بی کیفیت و زشت کباب کوبیده روی مانیتور کره ای است؟!

مدیران شما با خودشان چه فکری کردند که یک شرکت متوسط و کم توان در حد تهیه غذای قریشی را به عنوان نماینده “تنوع غذایی در ایران” با خود به ایتالیا بردند ؟!

آیا تهیه غذای قریشی می تواند کل تاریخ آشپزی ایران و تنوع طعم ها و مزه ها را در هر گوشه کشور به جهان عرضه کند؟!

به نظر می آید مدیران شما، اکسپو جهانی را با عروسی شخصی اشتباه گرفته اند و آنچه برایشان مهم بوده به هیچ عنوان “ایران” نبوده است. و شما باید جوابگو باشید جناب آقای وزیر.

آیا باید مشاوره، طراحی، اجرا و تحلیل های پس از آن به افرادی غیر متخصص گاها با مدرک کاملا بی ربط مثلا شیمی! سپرده شود؟ و با مساله ای با این درجه اهمیت تا این حد “ساده انگارانه”  برخورد شود که یک مدیر دولتی بتواند مشاور طرح را در نیمه راه کنار زده و بدون مشورت با متخصصین حوزه های مرتبط، راسا اقدام به تصمیم گیری در امور طراحی داخلی و نحوه عرضه کالا و مواد غذایی در سالن ایران نماید و یا یک کارمند عالی رتبه در وزارت صنایع در وصف خوبی های غرفه ایران سخن بگوید.

با توجه به اهمیت و تخصصی بودن موضوع اکسپو میلان ۲۰۱۵، مدیریت اکسپو می بایست همزمان با شروع فعالیت برای برپایی غرفه ایران در طول ۴ سال گذشته  از متخصصین در حوزه های تاریخ شناسی، ایران شناسی، فرهنگ شناسی، پژوهش هنر، جامعه شناسی، جهانگردی و جذب توریست، مدیریت منابع آب و کشاورزی، مدیریت تولید، تغذیه، آشپزی، دانش سنتی غذا در ایران، معماری، معماری داخلی، طراحی لباس، طراحی صحنه، طراحی صنعتی  و سایر تخصص های مرتبط، بهره می گرفت تا شاهد حضوری شایسته در صحنه جهانی باشیم.

اما… گویا در کل موضوع اصلا اهمیتى ندارد، هر آوردگاهى باشد، ما همواره سردیس هایى گچى! از مشاهیر خود با تصاویرى از اماکن توریستی ایران کاملا بی ربط با موضوع، به همراه می بریم. هر جایى که باشد، ابدا  هم مهم نیست، میخواهد سوله باشد یا سرپناه، میلان باشد یا نورآباد ممسنی!  اصلا ما که سابقه اى در معمارى جهان نداریم و چیزى از معمارى سرمان نمی شود! معمار هم نداریم! متخصص هم نداریم!

بله… موضوع مهم نیست؛ اصلا دلیلی ندارد ما به محورهای اکسپو ۲۰۱۵توجه کنیم، ما که کشاورزى نمی کردیم! ما که اصلا غذا نمیخوردیم! ما که ابدا راه استخراج آب را بلد نبودیم! شاهکار اختراع  قنات که متعلق به ایران نیست!

ما فقط خواستیم در اکسپو میلان ۲۰۱۵ به دنیا  نشان دهیم که قدرت خرید ال سى دى از شرق آسیا را داریم !